22 czerwca 2023 r. weszły w życie zmiany w przepisach dotyczących przeciwdziałaniu przemocy domowej. Zmiany w przepisach, które weszły w życie 22 czerwca 2023 r. wprowadzone zostały ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja realizuje postulaty zgłaszane przez Rzecznika Praw Obywatelskich, w szczególności w celu właściwego odzwierciedlenia postanowień Konwencji stambulskiej w krajowych uregulowaniach prawnych. W ślad za zmianą ustawy rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej oraz wymagań kwalifikacyjnych wobec osób zatrudnionych w tych ośrodkach wprowadzono standardy podstawowych usług.
Przepisy, które weszły w życie zmieniają terminologię stosowaną w ustawie – pojęcie przemocy w rodzinie zostało zastąpione przemocą domową. Zmiana ta zapewnia właściwe spojrzenie na jednostkę doświadczającą przemocy, a nie rodzinę, jako taką, w której przemoc występuje. Zarówno osobami doświadczającymi przemocy w związkach bliskich, jak i jej sprawcami są, bowiem konkretne – indywidualne – osoby, a jej przyczyną nie są dysfunkcje rodziny, jako podstawowej komórki społecznej. Przemoc domową definiuje się, jako wszelkie akty przemocy fizycznej, seksualnej, psychologicznej lub ekonomicznej zdarzające się w rodzinie lub gospodarstwie domowym, lub między byłymi, lub obecnymi małżonkami lub partnerami, niezależnie od tego, czy sprawca i ofiara dzielą lub dzielili miejsce zamieszkania, czy też nie.
Nowelizacja rozszerza również dotychczasowe formy przemocy domowej o dwie kolejne formy, tj. przemoc ekonomiczną i cyberprzemoc, a także zakres podmiotowego zastosowania ustawy. Krąg osób, na które będą oddziaływać jej zmienione przepisy został rozszerzony między innymi: o byłego małżonka, byłego partnera lub inną osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania.
W art. 6, ust. 3 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej wdrożono względem powiatów obowiązek opracowania strategii, czyli powiatowych programów przeciwdziałania przemocy domowej, co wiąże się zarówno z diagnozą, wyznaczaniem określonych zadań własnych, sposobów ich realizacji, w tym rozwijania profilaktyki społecznej. W odpowiedzi na ten obowiązek opracowano w odniesieniu do powiatu pruszkowskiego Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej i Ochrony Ofiar Przemocy (zwany dalej: Programem). Jego zasadniczym celem jest ograniczenie zjawiska przemocy domowej wraz z niesieniem skutecznej pomocy osobom jej doznającym w powiecie pruszkowskim.
Program zakłada podejmowanie kompleksowych działań nakierowanych jednakże nie tylko na jednostki doznające przemocy domowej, ale także na edukację oraz korygowanie agresywnych postaw i zachowań osób stosujących przemoc domową. Zaplanowano również propozycje realizacji zadań dla poszczególnych instytucji i organizacji pozarządowych z terenu powiatu, bowiem o skuteczności przeciwdziałania zjawisku przemocy decyduje aktywne włączenie się i koordynacja prac wszelkich służb, instytucji, podmiotów w tym organizacji NGO, które mają potencjał i wpływ na zwalczanie tego negatywnego zjawiska społecznego.
W efekcie możliwe stanie się również doskonalenie dotąd opracowanych procedur w celu ulepszenia systemu wsparcia i niesionej pomocy osobom doświadczającym domowej przemocy.
Część opisowa zawiera podstawowe informacje dotyczące zjawiska przemocy domowej. Przytoczone zostały także krajowe dokumenty prawne odnoszące się do problemu przemocy, a także zadania organów administracji rządowej i samorządowej w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej i ochrony ofiar przemocy w powiecie pruszkowskim.
Przedstawiono także wyniki diagnozy odnoszącej się do skali występowania zjawiska przemocy domowej na terenie powiatu, jak również działań podejmowanych w ramach zróżnicowanych instytucji oraz jakości ich współpracy w zakresie przeciwdziałania zjawisku przemocy domowej. Na tej podstawie opracowano listę priorytetowych potrzeb i kierunków działania. Analiza ilościowa i jakościowa materiałów zgromadzonych podczas badania społecznego pozwoliła na wyznaczenie celów i zadań wyznaczonych do realizacji w ramach Programu. Realizację zadań określono w harmonogramie działań Programu w formie ciągłej, jednocześnie wskazano na ich źródła finansowania.
Zakładając, że Program stanowi strategiczny plan działań opracowany we współpracy z przedstawicielami instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy na terenie powiatu oczekuje się, że przyczyni się on do wypracowania skoordynowanego interdyscyplinarnego systemu przeciwdziałania przemocy domowej w powiecie pruszkowskim, co niewątpliwie może pomóc, a nade wszystko ograniczyć zjawisko przemocy i towarzyszących mu skutków patologicznych zjawisk społecznych wraz z dążeniem do poprawy, jakości życia pruszkowskich rodzin.